MWANAPERAMIHO BLOG

 NIONAVYO MIMI: UHAI WA UDONGO NI RAHISI KUHARIBIKA PIA UCHOMAJI OVYO WA MASHANBA YETU PINDI TUNAPOANDAA MASHAMBA

Ndugu zangu wakulima naomba tuelimike, tubadilike katika harakati za uandaaji wetu mashamba pindi tunapoanza uandaaji wa mashamba yetu ya kilimo. Ndugu wakulima mabadiliko yenyewe ni haya yafuatayo:

Kutokutumia moto wakati wa kusafisha na kupanda mashamba yetu ya kilimo moto ni chanzo kikubwa cha uharibifu. Uharibifu unaua vitu vyenye uhai vinavyolisha vidudu vyote viishivyo ardhini. Pia si hivyo tu moto unaua na kufukuza toka ardhini wanyama, wadudu, viumbe vidogo na mimea yenye manufaa.

Mfano, moto unaunguza shamba lako kila mwaka sehemu hiyo hiyo unafukuza kabisa aina fulani za mimea na wanyama. Hubakiza mimea na viumbe vinavyoweza kuvumilia. Ndugu mkulima, kuna viumbe hai vingine vingi vinavyoishi na kukaa katika udongo wa juu. Viumbe hivi ni wanyama, wadudu, minyoo, uyoga, vihadubini, mchwa n.k. Ndugu mkulima kila kinachoishi ndani ya ardhi au juu ya ardhi hufa na kutoa mboji. Vyote hivi vina manufaa makubwa katika kilimo. Ndiyo maana unashauliwa kuwa wakati unapomaliza msimu wa masika pia wakati unapomaliza kuvuna mahindi au mazao mengine unashauliwa kutokutumia moto wakati unapojiandaa na msimu mwingine.

Ndugu mkulima, viumbe vingi vinaishi ardhini ambamo vinakula na kutupa uchafu wao. Vinachimba udongo, vinausafirisha, kwa hiyo maisha ya udongo ni ya muhimu kwa rutuba ya ardhi. Na kuua maisha haya kwa njia mbaya za kilimo ni kuhatarisha maisha ya baadaye ya udongo. Hivi ndugu zangu wakulima viumbe hai ndivyo vinavyotegeneza mboji ambayo ni sehemu muhimu kwa maisha ya udongo na kwa kulisha mimea. Mboji hupatikana baada ya takataka zitokanazo na mimea na wanyama kutumiwa na viumbe vyote vinavyoishi ardhini, isipokuwa mizizi.

Ndugu mkulima ngoja tuangalie kwanza kabisa viumbe hai gani huishi ardhini. Mchwa ndio walaji wakubwa wa miti. Huikatakata miti katika sehemu ndogo ndogo na laini na kurahisisha kitendo cha kuzibadilisha ziwe mboji huhamisha udongo na kuuchanganya na mabaki ya miti na vitu vingine hai.

Visisimizi nao hufanya kazi kama hiyo. Hawa hupendelea vitu vilivyo bado vibichi kama majani, mbegu, mabaki mabichi, mizoga, uyoga na majani madogo madogo laini (moss). Tunaweza kusema kuwa mchwa na sisimizi ni muhimu sana katika mfumo huu wote wa chakula unaotengeneza mboji inayoipa ardhi sifa zake za kilimo.

Wadudu, mafunza na konokono kuna mamiaya aina ya mafunza na waishio ndani ya udongo. Wengine wanaonekana kwa macho na wengine ni wadogo sana hawaonekani kabisa kwa macho walio wengi kati ya viumbe hao wanaishi kwa mabaki ya mimea, viumbe  wengine uyoga na majani madogo laini, vinyesi, vyoo vinafanya mboji.

Ndugu mkulima, ifahamike kwamba mizizi na viumbe hivi inabidi kuishi pamoja. Mizizi inatafuta sehemu ambazo viumbe hivi vimekwisha geuza vitu vyenye asili ya uhai kuwa mboji viumbe hivi vinafanya kazi karibu na mizizi kwa sababu mizizi inazitupa takataka karibu katika udongo.

Viumbe vyote vilivyo ardhini vinashirikiana katika kazi hii ya kubadilisha vitu kwa ajili na faida ya mimea. Kwa hiyo mkulima anatakiwa kujifunza kuvisaidia kwa njia zote anazoweza kuvifanya viumbe hivyo viishi. Kuangamia kwa viumbe hivi kunaweza kufanya ardhi isiwe na rutuba.

Imeandaliwa na Mkandidati Robart Elias

Plasido Peramiho